انتشار خبر کشف حجم قابل توجهی گوشت حیوانات تکسمی در تهران، موجی از نگرانی و بحثهای گسترده در میان مردم و رسانهها ایجاد کرده است. این پرونده بار دیگر موضوع حساس امنیت غذایی و ضرورت نظارت دقیق بر چرخه تولید و توزیع گوشت را به صدر توجهات بازگرداند.
بر اساس اعلام دادسرای ویژه جرایم پزشکی و بهداشتی، این گوشتها در شرایط کاملاً غیربهداشتی و خارج از شبکه رسمی کشتار و توزیع نگهداری میشدهاند. هنوز مشخص نیست که آیا بخشی از این گوشتها وارد بازار یا رستورانها شدهاند یا خیر.
در جریان بازجویی، متهم پرونده ادعا کرده که گوشتهای بستهبندیشده متعلق به گاو بوده و از غرب کشور برای او ارسال میشده است. او گفته تنها وظیفه بستهبندی داشته و اطلاعی از غیرمجاز بودن گوشتها نداشته است. با این حال، بازپرس پرونده درباره استفاده از برچسب جعلی «گوشت گوساله منجمد برزیلی» پرسیده و متهم پاسخ داده که این موضوع ممکن است توسط همکاران بخش بستهبندی رخ داده باشد و قصد فریب نداشته است.
آنچه نگرانیها را بیشتر میکند، حجم بالای گوشت کشفشده است؛ سه تن گوشت نشان میدهد که ماجرا محدود به یک تخلف کوچک نیست و احتمال وجود شبکهای سازمانیافته و سودمحور مطرح است.
حیوانات تکسمی و خطرات مصرف گوشت آنها
حیوانات تکسمی شامل اسب، الاغ، قاطر و گورخر هستند. در قوانین ایران مصرف گوشت این حیوانات ممنوع است. دلیل این ممنوعیت، خطرات جدی بهداشتی و بیماریهایی مانند مشمشه، سیاهزخم، بیماریهای انگلی و عفونتهای مقاوم به آنتیبیوتیک است. این بیماریها میتوانند در صورت مصرف گوشت آلوده، عوارض شدید یا حتی مرگبار ایجاد کنند. برخلاف دامهای مجاز مانند گاو و گوسفند، حیوانات تکسمی تحت نظارت دامپزشکی برای مصرف انسانی قرار ندارند و سابقه استفاده از داروهای غیرمجاز در آنها وجود دارد.
انگیزه متخلفان و ضعف نظارت
قیمت پایینتر گوشت تکسمی نسبت به گوشت قرمز و شباهت ظاهری آن پس از قطعهبندی یا چرخشدن، انگیزه اصلی سودجویان است. این افراد میتوانند گوشت غیرمجاز را بهعنوان گوشت گوسفندی یا مخلوط در غذاهای آماده عرضه کنند. اما ریشه مشکل فراتر از انگیزه مالی است؛ ضعف نظارت در برخی حلقههای زنجیره توزیع، زمینهساز چنین تخلفاتی شده است.
سابقه تکرار تخلفات مشابه
این نخستین بار نیست که چنین پروندهای رسانهای میشود. در سالهای گذشته بارها گزارشهایی از کشف گوشت الاغ و اسب در حاشیه شهرها و ذبح غیرمجاز در مناطق صنعتی منتشر شده است. با وجود برخوردهای قضایی، تکرار این تخلفات نشان میدهد اقدامات انجامشده بازدارندگی کافی نداشتهاند.
مسئولیت نهادهای نظارتی و نقش مصرفکنندگان
کمبود نظارت مستمر بر کشتارگاههای غیرمجاز، نبود سیستم رهگیری شفاف از کشتار تا مصرف و ضعف برخورد قضایی، خلاهایی هستند که باید جدی گرفته شوند. در کنار وظیفه نهادهای نظارتی، مصرفکنندگان نیز نقش مهمی دارند. مردم باید گوشت را تنها از مراکز معتبر و دارای مهر دامپزشکی تهیه کنند، نسبت به قیمتهای غیرعادی پایین حساس باشند و از خرید گوشت فلهای بدون بستهبندی و مشخصات خودداری کنند.
این پرونده بار دیگر نشان داد که امنیت غذایی موضوعی حیاتی است و هرگونه ضعف در نظارت میتواند سلامت عمومی جامعه را به خطر بیندازد.
