در جدیدترین اقدام دولت برای اصلاح و بهروزرسانی نظام دهکبندی خانوارها، شاخصی نوین با عنوان «خرید خرد» به مجموعه معیارهای ارزیابی اقتصادی افزوده شده است. هدف از این شاخص، بررسی دقیقتر سطح معیشت خانوارها از طریق الگوی مصرف روزانه آنهاست.
بر اساس گزارش خبرگزاری تسنیم، در کنار معیارهایی مانند گردش حساب بانکی، هزینه اجاره و داراییهایی نظیر خودرو، اکنون میزان خریدهای خرد نیز در تعیین دهک اقتصادی خانوارها نقش خواهد داشت. طبق این طرح، برای هر فرد در خانواده، سقف ۱۰ میلیون تومان خرید خرد ماهانه در نظر گرفته شده است. بهعنوان مثال، یک خانواده سه نفره میتواند تا سقف ۳۰ میلیون تومان خرید خرد داشته باشد، بدون آنکه به دهکهای بالاتر منتقل شود.
خرید خرد دقیقاً چیست؟
در تعریف این شاخص، خریدهایی مانند معاملات ملکی، خرید خودرو یا انتقال وجه کارتبهکارت لحاظ نمیشوند. تنها تراکنشهایی که از طریق دستگاههای کارتخوان فروشگاهی انجام میشوند، بهعنوان خرید خرد محاسبه خواهند شد. دلیل اصلی استفاده از این شاخص، دشواری در شناسایی کامل منابع درآمدی خانوارها و پیچیدگی در تحلیل گردش حسابهاست. در مقابل، بررسی هزینهها—بهویژه هزینههای روزمره—شفافتر و قابلسنجشتر است.
دهک دهم؛ مرز ۵۰ میلیون تومان هزینه ماهانه
برای افزایش دقت در ارزیابی، خرید خرد بهصورت میانگین ششماهه محاسبه میشود، نه صرفاً در بازه یکماهه. بر این اساس، اگر مجموع هزینههای ماهانه یک خانواده سه نفره (شامل خرید خرد و اجاره) بهطور میانگین از ۵۰ میلیون تومان در شش ماه گذشته فراتر رود، آن خانواده در یکی از سه دهک بالای درآمدی قرار خواهد گرفت.
با اجرای این شاخص، دولت تلاش دارد تصویری واقعیتر از وضعیت اقتصادی خانوارها ترسیم کرده و یارانهها و حمایتهای معیشتی را هدفمندتر توزیع کند. با این حال، نحوه اجرای دقیق و تأثیرات اجتماعی این سیاست، همچنان محل بحث و بررسی است.
