نقش حیاتی مشکلات متابولیسم کربوهیدرات در افزایش وزن بسیار مهم است. انسولین، هورمونی که در ذخیره چربی نقش دارد، یکی از عوامل کلیدی است. علاوه بر این، برخی غذاها و مواد غذایی که عملکرد انسولین را بهبود می‌بخشند و اثرات مشابه انسولین دارند، می‌توانند در کنترل اشتها و وزن مؤثر باشند. در حال حاضر، تحقیقات علمی بسیاری بر روی میکرومغذی‌هایی متمرکز شده‌اند که به نظر می‌رسد این نقش‌ها را ایفا می‌کنند. در بین این میکرومغذی‌ها، مواد معدنی نظیر کرومیوم و وانادیوم، گیاه آئورودیک جیمنما سیلوستره و برخی ادویه‌جات و گیاهان پخته‌شده مانند برگ بو، فلفل شیرین، دارچین، گل میخک و زردچوبه وجود دارند که هرکدام مکانیسم عملکردی خاص خود را دارند. در ادامه مطلب نقش انسولین در کنترل وزن با ما همراه باشید.
انسولین
مزایای تسهیل کننده‌های عملکرد انسولین
کنترل سطح قند خون تأثیر بسزایی بر میزان انرژی و تأخیر در بروز گرسنگی دارد. کمک به بازگشت طبیعی ذخایر چربی و استفاده از آن‌ها برای تولید انرژی بیشتر، امکان تقویت بافت عضلانی در افرادی که به تمرین با وزنه می‌پردازند، کمک به پیشگیری و کنترل دیابت، کاهش سطح لیپیدهای خون با استفاده از کرومیوم و وانادیوم و افزایش لیپوپروتئین‌های HDL توسط کرومیوم از جمله مزایای این تسهیل‌کننده‌ها است. همچنین، کرومیوم و وانادیوم می‌توانند سیستم ایمنی را تقویت کنند. وانادیوم در ذخیره‌سازی کلسیم در استخوان‌ها و دندان‌ها نقش دارد. جذب و استفاده از کرومیوم توسط بدن به خوبی انجام نمی‌شود و هنوز در خصوص بهترین شکل مصرفی کرومیوم که بدن بهتر جذب می‌کند، اختلاف نظرهایی وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف کرومیوم به شکل پیکولینات یا پلینیکوتینات مؤثرتر است و ممکن است دوزهای درمانی تا ۱۰۰۰ میکروگرم در روز باشد. البته چنین دوز بالایی نباید برای بیش از چند ماه و به صورت مداوم استفاده شود. (تنها باید شکل سه ظرفیتی کرومیوم مصرف شود).
مصرف وانادیوم و تنظیم دوز انسولین
با وجود اینکه کمبود وانادیوم برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات مضر تشخیص داده شده است، میزان مصرف روزانه (RDA) وانادیوم هنوز مشخص نشده است. رژیم غذایی روزانه به طور متوسط حدود ۲ میلی‌گرم وانادیوم از چربی‌ها و سبزیجات تأمین می‌کند و در برخی مناطق جهان، میزان مصرف روزانه وانادیوم به ۱۰-۱۵ میلی‌گرم می‌رسد. جذب وانادیوم تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از میزان مصرفی آن است و بقیه به راحتی دفع می‌شود. دوز پیشنهادی مکمل وانادیل سولفات ۱-۲ میلی‌گرم در روز است و بیشتر برای اهداف خاص مصرف می‌شود. در تحقیقاتی که مصرف وانادیل سولفات برای مدت ۱۶ ماه و با دوز روزانه ۲۲ میلی‌گرم انجام شد، هیچ نشانه‌ای از مسمومیت مشاهده نشده است. با این حال، تحقیقات دیگر نشان داده‌اند که میزان اضافی وانادیوم جذب نمی‌شود و مزایای بیشتری به همراه ندارد (به جز در افراد دیابتی تحت نظارت پزشکی). بنابراین، توافق نظر در مورد دوز مصرفی مناسب وجود ندارد. شکل‌های وانادات وانادیوم نباید به عنوان مکمل مصرف شوند. یک شکل جدید از وانادیوم به نام بیس (مالتولاتو) اگزووانادیوم اخیراً توسعه یافته که قوی‌تر و سالم‌تر از وانادیل سولفات است.
استفاده از گیاهان در تنظیم انسولین
گیاه جیمنما سیلوستره در ترکیبات رژیمی به منظور تأثیر بر احساس شیرینی غذا استفاده می‌شود. با این حال، در بسیاری از افراد این مزایا به صورت سوالی باقی می‌ماند. این گیاه به عنوان تسهیل کننده عملکرد انسولین و اثرات آن بر کبد و پانکراس مفید است. برای رسیدن به این اهداف باید کل گیاه مصرف شود. نام معمولی هندی این گیاه شاردونیکا است. دوز مصرفی به عصاره بستگی دارد، اما ممکن است تا چند میلی‌گرم در روز برسد. معمولاً گلوکز ولی (عصاره گل کرپ) به میزان ۴۸ میلی‌گرم در روز مصرف می‌شود که دوز فشرده‌ای است. برخی از قوی‌ترین تنظیم‌کننده‌های عملکرد انسولین از جمله دارچین با کیفیت خوب، فلفل فرنگی شیرین، گل میخک و زردچوبه بسیار مفید هستند. زردچوبه مزایایی مانند مسمومیت‌زدایی از کبد و خواص ضدالتهابی دارد. برگ بو، اگرچه مصرف آن به مقدار زیاد دشوار است، هضم حبوبات و چربی‌ها را آسان می‌کند و از گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
معالجه چاقی در بیماران دیابتی
معالجه چاقی در بیماران دیابتی به معنای تغییر متابولیسم و تنظیم آن براساس رژیم غذایی، دوز انسولین، داروهای کاهش‌دهنده فشارخون و سایر عوامل است. بسیاری از بیماران دیابتی چاق هستند و چاقی تأثیر منفی زیادی بر بیماری دیابت دارد. مشکلاتی مانند فشارخون بالا، آسیب‌های قلبی و عروقی، و خونریزی بازو و ران یا مغز از عواقب چاقی در دیابت هستند. کاهش وزن به موقع و تحت نظارت پزشک بسیار اهمیت دارد. بیماران دیابتی باید به تغذیه سالم توجه کنند و از مصرف چربی‌های زیاد خودداری کنند. متخصصان تغذیه ثابت کرده‌اند که طول عمر بیماران دیابتی تنها به محاسبه مقدار کربوهیدرات غذا بستگی ندارد، بلکه میزان چربی و پروتئین مصرفی نیز مؤثر است.
کنترل کالری در درمان بیماران دیابتی
پزشک باید با محدود کردن مقدار کالری به ۱۰۰۰ تا ۸۰۰ کیلو کالری (۴۲۰۰ تا ۳۳۶۰ کیلو ژول)، به بروز استوز و یا استونوری نیز توجه کند. برای بیماران دیابتی، رژیم لاغری مرحله به مرحله، با شروع از ۱۵۰۰ و سپس ۱۰۰۰ کیلو کالری (۶۳۰۰ سپس ۴۲۰۰ کیلو ژول) و غیره، ضروری است. اقدامات ناگهانی باعث اختلال در متابولیسم قند می‌شود. مصرف کربوهیدرات باید متناسب با شدت رژیم کاهش یابد و مصرف داروهای کاهش‌دهنده قند خون باید کاهش یابد یا به طور کامل قطع شود. تصمیم در این مورد باید توسط پزشک اتخاذ شود. نسبت مواد مغذی (کربوهیدرات، چربی، پروتئین) براساس جدیدترین یافته‌های علمی تنظیم می‌شود. بیماران دیابتی باید ویتامین اضافی مصرف کنند. زمانی که کاهش وزن مطلوب حاصل شد، به بیماران توصیه می‌شود تا رژیم غذایی خود را با کمک نسخه‌های غذایی روزانه بتدریج تغییر دهند تا از واکنش‌های ناخواسته متابولیک جلوگیری شود.