محمد حمد البشیر روز سهشنبه ۲۰ آذر (۱۰ دسامبر) در تلویزیون دولتی اعلام کرد که مأموریت یافته است تا اول مارس ۲۰۲۵ دولت انتقالی سوریه را هدایت کند. البشیر که در سال ۱۹۸۳ در جبل الزاویه در جنوب استان ادلب به دنیا آمده، در سال ۲۰۰۷ از دانشگاه حلب در رشته مهندسی برق و الکترونیک فارغالتحصیل شده است.
پیش از این، البشیر ریاست تشکیلات موسوم به «دولت نجات سوریه» در ادلب را بر عهده داشت و اکنون مأمور تشکیل دولت جدید سوریه برای اداره دوره انتقالی شده است. این تصمیم پس از نشستی بین محمد جولانی، فرمانده عملیات نیروهای مخالف، محمد البشیر و محمد الجلالی، نخستوزیر دولت پیشین در حکومت بشار اسد، برای پیشگیری از فرو رفتن سوریه به هرج و مرج و تدارک انتقال قدرت در این کشور اتخاذ شده است.
محمد البشیر کیست و چه سابقهای دارد؟
محمد البشیر در سال ۱۹۸۳ در جبل الزاویه در جنوب استان ادلب به دنیا آمد و در سال ۲۰۰۷ از دانشگاه حلب در رشته مهندسی برق و الکترونیک با گرایش مخابرات فارغالتحصیل شد. او در سال ۲۰۱۱ ریاست بخش تجهیزات آزمایشگاه گاز شرکت گاز سوریه را بر عهده داشت و دو سال و نیم نیز مدیر آموزش دینی در وزارت اوقاف، دعوت و ارشاد بود.
البشیر در سال ۲۰۲۱ از دانشگاه ادلب در رشته فقه و حقوق فارغالتحصیل شد و دارای مدرکی در اصول برنامهریزی و سازماندهی اداری است. پس از شروع جنگ داخلی سوریه، او مدیر مؤسسه آموزشی العمل شد که به کودکان آسیبدیده از جنگ آموزش میداد و در سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ وزیر توسعه و امور انسانی در تشکیلات موسوم به «دولت نجات» بود.
محمد البشیر و دولت نجات سوریه
تشکیلات موسوم به «دولت نجات سوریه» در تاریخ ۲ نوامبر ۲۰۱۷ با حمایت هیات تحریر الشام و با ۱۱ وزارتخانه و ریاست «محمد شیخ» تشکیل شد. دولت نجات در آن زمان مسئولیت اداره امور خدماتی و اداری در استان ادلب، مناطق شمالی حماه تحت کنترل این هیات و بخشی از غرب حلب را بر عهده داشت. محمد البشیر قبل از انتصاب به عنوان وزیر، به مدت دو سال و نیم به عنوان مدیر معارف اسلامی در وزارت اوقاف حکومت نجات ملی سوریه خدمت کرد. وی پس از آن به عنوان معاون و سپس مدیر امور انجمن در وزارت توسعه و امور بشردوستانه فعالیت و بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ به عنوان وزیر توسعه و امور بشردوستانه در کابینه علی کده خدمت کرد.
در ژانویه ۲۰۲۴، مجلس شورای دولت نجات سوریه به انتخاب البشیر به عنوان نخستوزیر رأی داد. برنامه انتخاباتی او بر دولت الکترونیک و اتوماسیون دولتی متمرکز بود. دولت او هزینههای املاک را کاهش داد، مقررات برنامهریزی را تسهیل کرد و رایزنیهایی را برای گسترش طرح پهنهبندی شهر ادلب آغاز کرد.
البشیر و فرمان عفو زندانیان
در مارس ۲۰۲۴، در بحبوحه تظاهرات علیه هیئت تحریر الشام در ادلب و آغاز ماه رمضان، محمد البشیر فرمانی را امضا کرد که بر اساس آن زندانیانی را که به دلیل جرایم جدی محکوم نشده بودند، عفو میکند.
محمد البشیر مأمور تشکیل کابینه جدید سوریه
در هفتههای اخیر، تحریرالشام و دیگر گروههای مخالف حمله به شمال غربی سوریه را آغاز کردند که منجر به تصرف حلب و افزایش قابل توجهی بر وسعت مناطق تحت کنترل دولت نجات شد. محمد البشیر در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که این حمله در پاسخ به حملات نیروهای دولتی سوریه به غیرنظامیان آغاز شده است، که به ادعای او منجر به آواره شدن «دهها هزار» غیرنظامی شده است. در روزهای اخیر – دسامبر ۲۰۲۴ – البشیر برای نظارت بر بازگشایی دفاتر دولتی به حلب سفر کرد و از کارمندان دولت قبلی که به سر کار بازگشتند تمجید کرد.
درباره «دولت نجات سوریه» و نقش کلیدی البشیر در آن
در سال ۲۰۱۷، گروههای مسلح مخالف دولت سوریه در استان ادلب مستقر شدند و دولتی مستقل از دولت مرکزی تشکیل دادند. قدرت مرکزی در این دولت، در دستان جبهه النصره با رهبری ابومحمد الجولانی بود که حکومت نجات سوریه (حکومه الإنقاذ السوریه) خوانده میشد و زیر نظر «تحریرالشام» – جبهه النصره پیشین – فعالیت میکرد. جولانی با این که نفر اول تحریرالشام بود، هیچگاه مستقیماً ریاست دولت را بر عهده نگرفت و ترجیح داد نخستوزیری برای این کار داشته باشد و خود از موضعی بالا بر امور نظارت کند. از این رو، محمد الشیخ را در دوم نوامبر ۲۰۱۷، به عنوان اولین نخستوزیر دولت نجات در ادلب منصوب کرد.
از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ که دمشق سقوط کرد، دولت نجات ملی ۵ نخستوزیر به خود دید: محمد الشیخ، محمد جمال شحود، فواز هلال، علی عبدالرحمن کده و محمد البشیر. مستعجل بودن دولت نخستوزیران ادلب، دلایل متعددی دارد، به عنوان مثال محمد الشیخ بعد از ناتوانی در حل پرونده ربودن یک مدیر بهداشتی استعفا کرد و بقیه نیز مدام درگیر مسائلی مانند تورم، ترور، اعتراضات دانشجویی، ناتوانی در کنترل کرونا و… بودند.
سرانجام وقتی که محمد البشیر به عنوان پنجمین نخستوزیر دولت نجات سوریه مشغول به کار بود، نیروهای مسلح تحریر الشام نبردی جدید علیه دولت مرکزی سوریه آغاز کردند و تنها ۱۱ روز بعد، در ۱۸ آذر ۱۴۰۳ وارد دمشق شدند و دولت مرکزی را به دست گرفتند.
