حضور زنان در نیروی انتظامی به دهه ۷۰ بازمی‌گردد. زنان علاقمند به پیوستن به نیروی انتظامی می‌توانند پس از شرکت در کنکور سراسری و قبولی در دانشکده انتظامی، در رده‌های مختلف این نیرو مشغول به خدمت شوند.

تشکیل یگان ویژه زنان

با توجه به تغییرات اجتماعی و حضور گسترده‌تر زنان در جامعه، نیاز به فعالیت زنان در یگان ویژه پلیس نیز احساس شد. در نهایت، اولین گروه فارغ‌التحصیلان یگان ویژه زنان در پایان سال ۱۴۰۰ به این یگان ملحق شدند. از آنجا که ممکن است متهمین، مجرمین یا قربانیان جرائم مختلف زنان باشند و رعایت شرع و الزامات دین اسلام اهمیت دارد، نیاز به فعالیت زنان در نیروی انتظامی بیشتر احساس شد. «پلیس زن» قبل از انقلاب اسلامی نیز در کشور وجود داشت؛ اما از سال ۷۸ به شکل امروزی پلیس زن ایجاد شد و دانشکده افسری از طریق کنکور سراسری دانشجو پذیرفت. به تدریج، زنان در رده‌های مختلف پلیس مانند آگاهی، پیشگیری و غیره فعالیت کردند و در سال ۱۴۰۱ ضرورت وجود زنان در یگان ویژه نیز احساس شد و یگان ویژه زنان فراجا تشکیل شد.

سرهنگ فاطمه حیدری که حدود ۲۱ سال در پلیس مشغول به خدمت بوده، درباره حضور خود در نیروی انتظامی گفت: «به دلیل علاقه و پیشینه خانوادگی وارد این عرصه شدم. از کاردانی تا کارشناسی ارشد در دانشگاه انتظامی امین تحصیل کردم و اکنون به عنوان فرمانده یگان ویژه زنان یگان پاسداران فراجا فعالیت می‌کنم. همسرم نیز در فراجا مشغول به کار است و سه فرزند داریم. مدتی به خاطر شرایط کاری همسرم در سیستان و بلوچستان خدمت کردم.»

سرهنگ حیدری درباره فارغ‌التحصیلان یگان ویژه زنان گفت: «اولین فارغ‌التحصیلان یگان ویژه زنان در پایان سال ۱۴۰۰ به این یگان پیوستند و در سراسر کشور یگان‌های ویژه زنان ایجاد شد. تعداد زنان در یگان‌های ویژه براساس نیاز هر استان متفاوت است.»

مأموریت‌های یگان ویژه زنان

فرمانده یگان زنان یگان ویژه فراجا با اشاره به مأموریت‌های این یگان گفت: اولین مأموریت یگان ویژه زنان، کنترل اجتماعات ورزشی است. در مسابقاتی که زنان ورزشکار و یا تماشاچی حضور دارند، همکاران من از لحظه ورود زنان به ورزشگاه‌ها تا خروج آن‌ها تمام اقدامات امنیتی را انجام می‌دهند.

وی افزود: دومین مأموریت پلیس زنان در یگان ویژه، «مردم یاری و امدادرسانی» است. به عنوان مثال، در شرایط مختلف به مردم امدادرسانی می‌کنیم. پیاده‌روی اربعین حسینی و همراهی با زائران امام حسین (ع) از بارزترین مأموریت‌های ما در سال است که همکاران من در تمام طول مسیر از تهران تا مرزها در کنار زوار عتبات عالیات حضور دارند و خدمت رسانی می‌کنند. همچنین در ایام همه‌گیری کرونا، همکاران من تحت آموزش‌های هلال احمر قرار گرفتند و در طرح‌های واکسیناسیون به صورت داوطلبانه حضور داشتند. علاوه بر این، همکاران من بسته‌های معیشتی نیز بین نیازمندان توزیع می‌کنند و در مواقع بروز سیل و زلزله از ظرفیت زنان برای خدمت‌رسانی استفاده می‌شود.

در راستای تأمین امنیت، هنگامی که ناآرامی اجتماعی یا تجمعات غیرقانونی در کشور شکل می‌گیرد، در صورت لزوم همکاران من به همراه یگان مردان به صحنه اعزام می‌شوند.

سرهنگ حیدری درباره آینده این یگان گفت: در حال حاضر قوانین و شرایط کاری زنان در یگان ویژه مناسب است؛ اما با گذر زمان ممکن است بتوان از زنان در عملیات‌های محدود ضد تروریستی، رهایی گروگان و غیره نیز استفاده کرد.

فرمانده یگان زنان یگان ویژه فراجا درباره تفاوت آموزش‌های زنان و مردان یگان ویژه ادامه داد: در ابتدا همه نیروها، چه زن و چه مرد، آموزش‌های عمومی را سپری می‌کنند و دوره‌های کار با سلاح، دفاع شخصی و غیره را می‌گذرانند. پس از این مرحله، آموزش‌های تخصصی آغاز می‌شود که هر فرد بر اساس علاقه خود آن را پیگیری می‌کند.

وی افزود: از آنجایی که معتقدیم بدون درگیری نیز می‌توان بسیاری از مشکلات را حل کرد، ابتدا باید با افراد صحبت کرد و سپس در صورت لزوم برخورد سخت انجام داد. به همین دلیل، مهارت «ارتباط بین فردی» برای ما بسیار اهمیت دارد و نیروهایمان در این باره آموزش‌های تخصصی می‌بینند. این مهارت‌ها بخشی از برنامه‌های آموزشی روزمره ما هستند.

حیدری درباره ساعت کاری پلیس‌های یگان زنان گفت: ساعت کاری مأموران ما بر اساس نوع مأموریت تعیین می‌شود و در حالت عادی نیز روز خدمت هستیم.

وی درباره اساتید زنان یگان ویژه افزود: برای آموزش نیروهایمان از اساتید مجرب زن استفاده می‌کنیم.

پشتیبانی مردان در یگان ویژه زنان

همکاری زنان و مردان در مأموریت‌ها

فرمانده یگان زنان یگان ویژه فراجا با تأکید بر اهمیت همکاری مردان و زنان در مأموریت‌ها گفت: هرچند مأموریت‌های ما بیشتر با مواجهه با زنان است، اما همکاران مرد همیشه در کنار ما حضور دارند و پشتیبان نیروهای زن هستند. زنان و مردان همیشه با همکاری یکدیگر به مأموریت می‌روند و مأموریت‌ها جدا از یکدیگر نیستند. در هیچ یک از امتیازات سازمانی نیز بین زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد.

حیدری درباره توانایی زنان در رانندگی خودروهای یگان ویژه گفت: همکاران زن تلاش می‌کنند که از پس وظایف خود برآیند و در برخی موارد رانندگی خودروهای سواری یگان بر عهده آن‌ها است.

نقش مادران در پلیس

وی درباره تأثیر مادر بودن یک پلیس زن بر کار او افزود: از اولین و مهم‌ترین وظایف یک زن، نگهداری و مراقبت از فرزندانش است. من سه فرزند دارم و نمی‌گویم مادری کردن کار آسانی است، اما سازمان فراجا برای مادران شاغل امتیازاتی در نظر می‌گیرد. در مواقع خاص، مانند مأموریت‌های ورزشی، ممکن است ساعات زیادی خارج از منزل باشیم، اما تلاش می‌کنیم وظایف مادرانه خود را نیز به بهترین نحو انجام دهیم و از سلامت جسم و روان فرزندانمان مراقبت کنیم.

وی درباره پوشش زنان پلیس افزود: خانم‌های پلیس دارای یک لباس عمومی انتظامی با چادر به عنوان یونیفرم هستند و در بسیاری از مأموریت‌ها با همین پوشش وظایف خود را انجام می‌دهند. با توجه به تغییر مأموریت‌ها، در برخی موارد نیاز است که زنان بدون چادر فعالیت کنند تا کارها با حواشی کمتری انجام شود. به عنوان مثال، در پلیس آگاهی زنان باید وارد صحنه جرم شوند و هیچ چیزی نباید از جای خود تکان بخورد، به همین دلیل لباس فرم مشخصی برای زنان در این رده تعریف شده است.