محمد عابدینی نجفآبادی که اواخر آذر ماه به اتهام «قاچاق قطعات و تجهیزات ساخت پهپاد» در فرودگاه میلان ایتالیا بازداشت شده بود، آزاد شد و به ایران بازگشت. خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه، بازداشت او را «سوءتفاهم» عنوان کرد که با پیگیری وزارت امور خارجه و مذاکرات بین واحدهای وزارت اطلاعات و سرویس اطلاعات ایتالیا رفع شد و به آزادی وی منجر شد.
محمد عابدینی نجفآبادی کیست؟
محمد عابدینی نجفآبادی، متولد ۱۳۶۴ و دارای تابعیت ایرانی-سوئیسی، بهعنوان «نخبه ایرانی» و «کارآفرین برجسته» شناخته میشود. او در سال ۱۳۸۲ به دانشگاه صنعتی شریف وارد شد و در سال ۱۳۸۶ کارشناسی مهندسی مکانیک خود را با معدل ۱۸.۷۳ به پایان رساند. در همان دانشگاه ادامه تحصیل داد و مدرک دکتری خود را نیز دریافت کرد. او سپس به موسسه EPFL در سوئیس رفت تا دانش خود را تکمیل کند.
بازداشت در ایتالیا
محمد عابدینی نجفآبادی در ۲۶ آذر ۱۴۰۳ (۱۶ دسامبر ۲۰۲۴) به درخواست آمریکا در فرودگاه مالپنسای میلان بازداشت شد. آمریکا او را متهم به انتقال فناوریهای پیشرفته ناوبری پهپاد به ایران کرده بود، فناوریهایی که تحت تحریمهای این کشور قرار داشت. وزارت دادگستری آمریکا ادعا کرد که این فناوریها در حمله پهپادی به یک پایگاه نظامی آمریکا نزدیک مرز سوریه و اردن در ژانویه گذشته استفاده شده است، حملهای که منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی شد.
عابدینی که ۳۸ ساله است، سه روز قبل از بازداشت چچیلیا سالا، روزنامهنگار ایتالیایی، در تهران و در حالی که قصد سفر به سوئیس را داشت، دستگیر شد و از زمان بازداشت در زندانی در میلان نگهداری میشد. ایران این اتهامات را رد کرده و بازداشت او را «غیرقانونی» دانست.
دستور آزادی
کارلو نوردیو، وزیر دادگستری ایتالیا، روز گذشته دستور آزادی فوری محمد عابدینی نجفآبادی را صادر کرد. در بیانیه وزارت دادگستری ایتالیا آمده است که «بر اساس ماده ۲ معاهده استرداد بین دولتهای آمریکا و ایتالیا، فقط جرایمی که طبق قوانین هر دو طرف قرارداد قابل مجازات باشند، میتوانند مبنای استرداد قرار گیرند. شرطی که در این شرایط محقق نمیشود.»
این بیانیه تأکید دارد که اولین اتهام، یعنی نقض قانون فدرال آمریکا موسوم به قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بینالمللی (Ieepa)، مطابق با نظام کیفری ایتالیا نیست. اتهامات مربوط به حمایت از «فعالیتهای تروریستی» نیز مردود اعلام شد. همچنین، در مورد اتهامات «توطئه برای ارائه حمایت مادی به یک سازمان تروریستی» و «ارائه حمایت مادی به یک سازمان تروریستی خارجی»، هیچ مدرکی ارائه نشده است.
بیانیه میافزاید که تنها چیزی که قطعی است، «تولید و تجارت ابزارهای فناوری با کاربردهای بالقوه نظامی توسط شرکتهای مرتبط با عابدینی و کشورش بوده است.»
استرداد عابدینی به ایران که چهار روز پس از آزادی چچیلیا سالا، روزنامهنگار ایتالیایی بازداشتشده در تهران، صورت گرفت، واکنشهای متفاوتی را به دنبال داشت. سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود که زندانیشدن خبرنگار ایتالیایی در تهران ارتباطی با بازداشت عابدینی در میلان ندارد.