معرفی پهپاد RQ-4 Global Hawk ارتش آمریکا

پهپاد RQ-4 Global Hawk، ساخته شرکت نورثروپ گرومن، به‌عنوان مشهورترین عضو ناوگان هواپیماهای بدون سرنشین ارتش ایالات متحده شناخته می‌شود. این پهپاد که برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ به بهره‌برداری رسید، امکان نظارت با وضوح بالا و مدت‌های پرواز طولانی بر روی اهداف مختلف را برای ایالات متحده فراهم می‌کند.

تاریخچه و توسعه

از زمان معرفی، مدل‌های متعددی از این پهپاد ساخته شده‌اند تا به نیازهای گوناگون ارتش ایالات متحده و سایر کشورهایی که این پهپاد را در اختیار دارند، پاسخ دهند. انتظار می‌رود که این هواپیماهای بدون سرنشین تا زمان بازنشستگی برنامه‌ریزی شده در سال ۲۰۲۷ و حتی بیشتر از آن، در میدان‌های جنگ حضور داشته باشند.

پهپاد Global Hawk نتیجه رقابت دهه ۱۹۹۰ بین نورثروپ گرومن و لاکهید مارتین برای جذب بودجه محدود جهت توسعه یک پلتفرم جاسوسی هوایی بدون سرنشین بود. هرچند لاکهید مارتین پهپاد پنهانکار RQ-3 DarkStar را توسعه داد، اما Global Hawk به دلیل برد بیشتر و قابلیت حمل بار سنگین‌تر موفق به پیروزی شد.

در سال ۱۹۹۸، Global Hawk اولین پرواز خود را از پایگاه نیروی هوایی ادواردز در کالیفرنیا انجام داد. درخواست‌های زیادی برای استقرار سریع این پهپاد در خاورمیانه وجود داشت و به سرعت ۹ فروند از نسخه اولیه آن به نام بلوک ۱۰ (RQ-4A) تولید شد. دو فروند از این پهپادها در عراق مستقر شدند و تا سال ۲۰۰۶ همچنان به ارتش ایالات متحده تحویل داده می‌شدند.

در اواسط دهه ۲۰۰۰، نورثروپ گرومن نسخه بلوک ۲۰ (RQ-4B) از پهپاد Global Hawk را تولید کرد که دارای بال و دماغه کشیده بود تا ظرفیت حمل بار بیشتری داشته باشد. این نسخه نیز مانند سایر نسخه‌ها، قابلیت پرواز طولانی‌مدت را حفظ کرده بود.

از آن زمان به بعد، مدل‌های دیگری از Global Hawk نیز تولید شده‌اند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

قابلیت ها و ویژگی های پهپاد گلوبال هاوک (RQ-4B)

MQ-4C Triton: پهپاد نیروی دریایی ایالات متحده

پهپاد MQ-4C Triton که به‌عنوان نسخه دریایی گلوبال هاوک شناخته می‌شود، توسط نیروی دریایی ایالات متحده و نیروی هوایی سلطنتی استرالیا سفارش داده شده است. نیروی دریایی ایالات متحده تاکنون ۳۰ فروند از ۶۸ فروند برنامه‌ریزی شده را دریافت کرده و استرالیا نیز ۴ فروند سفارش داده و قصد دارد این تعداد را به ۷ فروند افزایش دهد.

هدف اصلی MQ-4C Triton ارائه توانایی‌های نظارت دریایی با ارتفاع پروازی بالا و مدت پرواز طولانی برای نیروی دریایی است. این پهپاد همچنین برای کمک به مأموریت‌های جستجو و نجات طراحی شده است. MQ-4C Triton با هواپیمای گشت دریایی P-8 Poseidon ساخته شده توسط بوئینگ و مشتق شده از بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ هماهنگ شده است.

ویژگی‌ها و توسعه پهپاد Triton

پهپاد MQ-4C Triton که به نسخه دریایی گلوبال هاوک معروف است، با تکنولوژی‌های متمرکز بر دریا عرضه شده و توانایی مقابله با شرایط آب و هوایی نامساعد را دارد. این پهپاد به بال‌ها و بدنه تقویت‌شده، سیستم‌های یخ‌زدایی و حفاظت در برابر صاعقه مجهز شده است که به آن اجازه می‌دهد ارتفاع خود را در طوفان‌ها کاهش داده و نظارت دقیق‌تری بر اهداف داشته باشد.

علاوه بر Triton، پهپادهای دیگری نیز برای شناسایی دریایی پتانسیل دارند. بوئینگ نسخه بدون سرنشین جت تجاری Gulfstream G550 را توسعه داده و لاکهید مارتین نیز پروژه MQ-9 Mariner، نوع دریایی پهپاد ریپر را پیش می‌برد. همچنین، نورثروپ گرومن هواپیمای جدیدی بر اساس Grumman Gulfstream II به‌عنوان یک بستر آزمایشی در دست توسعه دارد.

در سال‌های آینده، ممکن است پهپاد Triton به ارتش کشورهای دیگر نیز راه پیدا کند. هند در حال مذاکره با نورثروپ گرومن برای خرید این پهپادها به‌منظور تکمیل سفارش ۱۲ فروند Poseidon از بوئینگ است. شایعاتی نیز درباره خرید ۸ فروند Triton توسط بریتانیا به‌عنوان جایگزین پروژه لغو شده Nimrod MRA4 از BAE Systems وجود دارد. همچنین، نروژ به دنبال خرید پهپادهای نظارت دریایی برای ایستگاه هوایی آندویا است.

گلوبال هاوک در اروپا

نورثروپ گرومن یک نسخه از گلوبال هاوک را برای ارتش‌های اروپایی توسعه داده است. نیروی هوایی آلمان نسخه‌ای از RQ-4B به نام EuroHawk را برای جایگزینی هواپیمای Dassault-Breguet Atlantique قدیمی سفارش داده است.

تغییر اصلی ایجاد شده برای EuroHawk اضافه شدن یک بسته جاسوسی سیگنالی ساخته شده توسط EADS بود. این بسته دارای شش غلاف روی بال است که ممکن است روی هواپیماهای سرنشین دار نیز به کار گرفته شود.

EuroHawk اولین پرواز خود را در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۰ در جریان تست ها در پایگاه نیروی هوایی ادواردز انجام داد. این پهپاد سرانجام در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۱ وارد آلمان شد اما با مشکلاتی مواجه گردید. مشکلاتی در اخذ گواهینامه پرواز در حریم هوایی اروپا برای این پهپاد رخ داد. در طول آزمایشات پرواز، مشکلاتی در سیستم کنترل پرواز نمایان شد، در حالی که نورثروپ گرومن از به اشتراک گذاشتن اطلاعات فنی آن خودداری کرد.

مسائل مربوط به صدور گواهینامه پرواز ادامه یافت و نیاز به یک سیستم ضد برخورد برای آن اعلام شد. تحلیلگران برآورد می کنند که هزینه رفع مشکلات صدور گواهینامه پرواز این پهپاد ۶۰۰ میلیون یورو (۷۸۰ میلیون دلار) خواهد بود. آلمان در نهایت تصمیم گرفت این پروژه را که ۵۶۲ میلیون یورو هزینه داشت، لغو کند. توماس دی مایزیر، وزیر دفاع آلمان، در سخنرانی خود در پارلمان آلمان، این لغو را توجیه کرده و گفت: «پایان با وحشت بهتر از وحشت بی پایان است».

با وجود این مشکلات وحشتناک، نورثروپ گرومن به کار خود برای به نمایش گذاشتن EuroHawk در آسمان ادامه داد. در ۸ آگوست ۲۰۱۳، با پرواز مداوم در حریم هوایی اروپا به مدت ۲۵.۳ ساعت و رسیدن به ارتفاع ۵۸,۶۰۰ فوتی (۱۷,۹۰۰ متری)، این پهپاد رکورد مداومت پروازی را به نام خود ثبت کرد. این آزمایش موفقیت آمیز باعث شد وزیر دفاع وقت آلمان، اورسولا فون در لاین در سال ۲۰۱۴ به فکر فعال کردن مجدد برنامه یوروهاوک بیفتد.

به جای پرواز با EuroHawk، محموله های SIGINT این پهپاد به یکی از نسخه های مشتق شد هاز MQ-4C Triton Global Hawk اضافه می شود. تنها پهپاد Global Hawk RQ-4E آلمان در سال ۲۰۲۲ برای نمایش عموم به موزه تاریخ نظامی باندسور در برلین منتقل شد.

برنامه سوخت گیری هوایی KQ-X

یکی دیگر از گونه های گلوبال هاوک که هرگز به مرحله تولید انبوه نرسید، KQ-X است که برای یک برنامه ۳۳ میلیون دلاری آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (دارپا) در سال ۲۰۱۰ توسعه یافته است.

نورثروپ گرومن با استفاده از دو فروند گلوبال هاوک دستکاری شده، قصد داشت سوخت را از یک هواپیما به هواپیمای دیگر پمپاز کند. یک سیستم سوخت‌گیری شیلنگ و لنگر چتری به پهپادها اجازه می‌دهد به یک مداومت پروازی باورنکردنی برسند. با این سیستم سوختگیری هوایی، زمان پرواز می تواند به بیش از ۱۲۰ ساعت مداوم افزایش یابد.

خلبانانی از نورثروپ گرومن، ناسا و اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) ایالات متحده با پرواز از پایگاه نیروی هوایی ادواردز، چندین نمایش از سوختگیری هوایی پهپادی را انجام دادند. آنها نشان دادند که چگونه پهپادها می توانند به طور مستقل در فاصله ۳۰ فوتی (۹.۱ متر) یا نزدیک به ۱۰۰ فوت (۳۰ متر) برای بیش از ۲.۵ ساعت با هم پرواز کنند.

جفری سامر، مدیر برنامه KQ-X، در مورد اهمیت این موفقیت ها به Defense Daily گفت:

«هنگامی که پرواز خودمختار هر دو هواپیما را به ترکیب اضافه کنید، همانطور که بعداً در برنامه KQ-X انجام خواهیم داد، قابلیتی به دست می آورید که کاربردهایی بسیار فراتر از سوخت گیری هوایی دارد».

این برنامه در سپتامبر ۲۰۱۲ بدون هیچ گونه انتقال موفقیت آمیزی سوخت در هوا به پایان رسید. با این حال، داده‌های پرواز نشان داد که ۶۰ درصد از تلاش‌های سوخت‌گیری با موفقیت انجام می‌شود. نورثروپ گرومن درس های آموخته شده از برنامه KQ-X را برای آزمایش بیشتر با استفاده از X-47B به کار گرفت.

نسخه ارتباطاتی EQ-4B

بسیاری از انواع گلوبال هاوک مبتنی بر تجهیز این پهپاد به تجهیزات ارتباطی و تاکتیکی اضافی ساخته شده اند. EQ-4B نمونه دیگری از این دست است که گره ارتباطات هوایی میدان جنگ (BACN) را حمل می کند. هواپیمای سرنشین دار Bombardier E-11A نیز این ابزار را حمل می کند. این هواپیما یک نسخه اصلاح شده از جت تجاری Bombardier Global Express 6000/BD700-1A10 است.

سیستم BACN تبادل اطلاعات در زمان واقعی را در سراسر میدان جنگ امکان پذیر می کند. این سیستم اجازه می دهد تا بین سیستم ها در هر دو موقعیت دید و خارج از خط دید ارتباط برقرار شود.

سازگاری BACN در سایر سیستم‌ها به پایان دادن به مشکلات ناشی از برقراری ارتباط از هوا به نیروهای زمینی که در زمین‌های ناهموار می‌جنگند، کمک می‌کند و آگاهی موقعیتی و توانایی آن‌ها را برای درخواست کمک افزایش می‌دهد. چنین سیستمی برای جنگ ایالات متحده در افغانستان در دهه ۲۰۰۰ بسیار ارزشمند بود. عملیات بال های سرخ، که ستوان مایکل مورفی برای آن پس از مرگش مدال افتخار دریافت کرد، یکی از این نمونه هاست.

سیستم های BACN برای میدان های نبرد آینده در دست توسعه هستند. در مقاله ای در سال ۲۰۲۰ برای Over the Horizon، پروفسور جاهارا ماتیسک، خلبان سابق E-11 BACN، موضوع یک طیف الکترومغناطیسی مورد مناقشه در بالای مناطق جنگی را مطرح کرد. او یک “شبکه BACN” را برای حفظ قابلیت های BACN بدون توجه به تلاش های دشمن برای پارازیت انداختن پیشنهاد کرد.

گلوبال هاوک در جنگ های آینده

در حالی که نسخه های دیگر قابلیت های گلوبال هاوک اصلی را گسترش داده اند، آینده می تواند نتعلق به نسخه هایی مانند RQ-4D Phoenix باشد که گلوبال هاوک را در آنچه از قبل در آن برتری داشته، بهتر می کند. فونیکس با حداکثر ارتفاع پروازی بالاتر، استقامت بیشتر و حسگرهای بهتری ساخته می شود که تصویر جامع تری از آنچه روی زمین اتفاق می افتد را ارائه می دهد.

فونیکس از سال ۲۰۲۳ نقش مهمی داشته است. در حالی که نورثروپ گرومن نمی تواند ماموریت های خاصی را که این پهپاد در آن ها شرکت داشته است مشخص کند، اعلام کرده اند که تعداد ماموریت های این نسخه به ویژه در اروپای شرقی در حال افزایش است. این می تواند منعکس کننده درگیری های جاری در اوکراین و افزایش بی ثباتی در شرق اروپا باشد.

سرتیپ دوم اندرو کلارک، فرمانده نیروی شناسایی و نظارت هوایی ناتو (NISRF)، اهمیت فونیکس را برای نیروهای ناتو چنین توضیح داده است:

«در محیط پیچیده امروزی، اطلاعات آماده تصمیم گیری و مبتنی بر عمل که با سرعت مورد نیاز ارائه می شوند، یکی از بزرگترین سلاح های ما است. NISRF به عنوان واحد ISR برتر این اتحاد، پایه و اساس تصمیم گیری های آگاهانه را فراهم می کند و به ناتو اجازه می دهد تا تهدیدات را پیش بینی کرده و به سرعت به آن ها واکنش نشان دهد. ناوگان RQ-4D Phoenix یک جزء حیاتی در تلاش های ما برای ارائه اطلاعات با کیفیت بالا و آماده تصمیم گیری به این اتحاد است».