داروهای تزریقی برای کاهش وزن بهعنوان یکی از نوآوریهای تحولآفرین در مدیریت چاقی و کاهش وزن محسوب میشوند. این داروها امکان کاهش وزن قابلتوجهی را فراهم کردهاند که قبلاً دور از دسترس به نظر میرسید، و با حداقل تلاش به دست میآید.
در حال حاضر، پنج نمونه از این داروها معرفی شدهاند: Ozempic و Wegovy که هر دو حاوی ماده فعال semaglutide هستند؛ Mounjaro که حاوی tirzepatide است؛ و Saxenda و Victoza که هر دو حاوی liraglutide هستند. علاوه بر اینها، بیش از ۲۰ داروی دیگر نیز در مراحل مختلف توسعه قرار دارند.
مطالعات نشان دادهاند که نتایج این داروها بسیار چشمگیر است. بهطور مثال، در یک تحقیق منتشر شده در مجله New England Journal of Medicine در سال ۲۰۲۲، برخی بیماران با مصرف tirzepatide (ماده فعال در Mounjaro) توانستهاند طی ۱۶ ماه تا ۲۲.۵ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهند.
علاوه بر این، ۹۱ درصد از افراد شرکتکننده در این مطالعه حداقل ۵ درصد از وزن بدن خود را کاهش دادهاند که میانگین آن ۵.۲ کیلوگرم بود.
استفاده از Ozempic برای کاهش وزن توسط شخصیتهای معروفی همچون استیون فرای و اپرا وینفری به افزایش محبوبیت این داروها کمک کرده است. در نتیجه، جستجوهای گوگل برای عبارت “تزریق کاهش وزن” در سال گذشته حدود ۶۲ درصد افزایش یافته است.
دکتر فوتینی کاوورا، متخصص غدد در بیمارستان Royal Berkshire NHS، در این باره میگوید: با توجه به اینکه نزدیک به یکچهارم بزرگسالان با مشکل چاقی مواجه هستند، این داروها نقش مهمی در مدیریت وزن ایفا میکنند و از سال ۲۰۱۵ در سیستم درمانی NHS مورد استفاده قرار گرفتهاند.
دکتر کاوورا همچنین بیان میکند که این داروها علاوه بر کاهش وزن، میتوانند خطر ابتلا به بیماریهایی نظیر مشکلات کلیوی، قلبی و سکته را کاهش دهند و همچنین اثرات مثبتی بر سلامت روانی داشته باشند.
با این حال، دکتر کاوورا هشدار میدهد که این تزریقات راهحلی فوری نیستند و در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال به همراه داشته باشند. بر اساس گزارش سازمان نظارت بر داروها و محصولات بهداشتی بریتانیا، تعداد موارد بستری در بیمارستانها به دلیل واکنشهای نامطلوب به این داروها افزایش یافته است.
دکتر الکس میراس، متخصص غدد در بیمارستان Imperial College Healthcare NHS، بیان میکند: این داروها تقریباً ۱۷ سال است که برای درمان دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار میگیرند و عوارض جانبی شدید آنها بسیار نادر است.
او تأکید میکند که این داروها بهطور خاص برای درمان دیابت و چاقی طراحی شدهاند و نباید بهعنوان روشی ساده برای کاهش وزن مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، مصرف آنها باید تحت نظارت پزشک باشد.
با این حال، بسیاری از افراد این داروها را بهصورت آنلاین خریداری میکنند که ممکن است خطرات زیادی به همراه داشته باشد. پروفسور میراس هشدار میدهد که خرید این داروها از منابع غیررسمی ممکن است به دریافت محصولاتی منجر شود که اصل نیستند و عوارض جدی به همراه دارند. علاوه بر این، اطلاعات کمی در مورد ایمنی مصرف این داروها برای افرادی که چاق نیستند یا دیابت نوع ۲ ندارند، وجود دارد.
بنابراین، افرادی که با مشکل اضافه وزن دستوپنجه نرم میکنند، باید چه کاری انجام دهند؟ اگرچه مواد فعال این داروها متفاوت هستند، اما مکانیسم عملکرد آنها یکسان است. پروفسور میراس توضیح میدهد که این داروها با کاهش اشتها و ایجاد احساس سیری طولانیمدت به کاهش وزن کمک میکنند.
این تزریقات، اثرات نوعی هورمون به نام GLP-1 را تقلید میکنند که بهطور طبیعی هنگام غذا خوردن در روده تولید میشود. این هورمون به بدن کمک میکند که انسولین بیشتری تولید کرده، قند خون را کاهش دهد و هضم غذا را کندتر کند.
این ویژگیها در ابتدا برای مدیریت دیابت طراحی شده بودند، اما بهطور تصادفی کاهش وزن نیز بهعنوان اثر جانبی این داروها مشاهده شد.
این کاهش وزن تنها به دلیل کند شدن هضم غذا نیست، بلکه به نحوه اثرگذاری دارو بر مغز هم مربوط میشود. به نظر میرسد که این داروها جذابیت غذاهای پرکالری مانند شکلات و کیک را برای مغز کاهش میدهند.
GLP-1 پیامهایی به مغز ارسال میکند که نشان میدهد بدن به غذای بیشتری نیاز ندارد.
این مکانیسم باعث میشود افراد کمتر غذا بخورند؛ بهطور میانگین زنان ۱,۲۰۰ تا ۱,۵۰۰ کالری و مردان ۱,۵۰۰ تا ۱,۸۰۰ کالری در روز مصرف میکنند که در نهایت منجر به کاهش وزن میشود.
با کاهش مصرف غذا، در برخی موارد نیاز به مصرف مکملهای غذایی وجود دارد. بسیاری از افراد چاق به دلیل تغذیه نامناسب دچار کمبود ویتامین هستند. اگر عادات غذایی تغییر نکند، با کاهش مقدار غذا کمبود مواد مغذی تشدید میشود.
همچنین، این داروها برای بعضی از افراد مؤثر نیستند. طبق مطالعهای در سال ۲۰۲۱، ۱۴ درصد از شرکتکنندگان نتوانستند وزن خود را کاهش دهند.
علت این مسئله هنوز مشخص نیست. اما اگر پس از مصرف کامل این دارو طی سه تا شش ماه، حداقل ۵ درصد از وزن بدن کاهش نیافته باشد، بهتر است که شیوه درمان تغییر کند.
منبع: لایفاتک
