شاید نام «صافولا» برای بسیاری آشنا نباشد، اما برندهای معروف روغن مانند لادن، بهار و نسترن که این شرکت سعودی بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد از سرمایه آنها را تأمین میکرد، شناخته شدهاند. حالا به دلیل نگرانی از بازگشت ترامپ به کاخ سفید در اول بهمن ماه، «صافولا» همکاری خود با ایران را متوقف کرده است.
تاریخچه همکاری بهشهر و صافولا
همکاری میان شرکت ایرانی و عربستانی تقریباً از دهه ۸۰ شمسی آغاز شده است. در سال ۱۳۴۰، یک شرکت ایرانی در استان مازندران تأسیس شد و شرکت سعودی «صافولا» نیز در سال ۱۳۵۸ در جده راهاندازی شد. در دهه ۹۰ میلادی، نمایندگان «صافولا» به دفتر شرکت ایرانی در بهشهر آمدند و یک شرکت مشترک به نام «صافولا بهشهر» تأسیس کردند. هدف از این همکاری تولید روغن خوراکی بود و شرکت مشترک به سرعت به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان روغن خوراکی در بازار ایران تبدیل شد. سپس، این همکاری به شکر نیز کشیده شد و شرکت مشترک، تولید این ماده غذایی را آغاز کرد. همچنین یک شرکت توزیع و پخش به هلدینگ آنها اضافه شد.
ادامه فعالیت صافولا در ایران با وجود تنشها
در سال ۱۳۹۴، علیرغم تنشهای دیپلماتیک میان ایران و عربستان، شرکت سعودی «صافولا» اعلام کرد که به فعالیت خود در ایران ادامه خواهد داد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که پس از حمله به سفارت عربستان در تهران، روابط دیپلماتیک میان دو کشور قطع شد. تصمیم «صافولا» به ماندن در ایران حتی باعث سقوط سهام آنها در بورس عربستان شد. با این حال، رسانهها در ایران گاهی به حضور این شرکت سعودی در بازار روغن با کنایه و نقدهایی اشاره میکردند. این انتقادات به این دلیل بود که سهم ۸۰ درصدی طرف سعودی در شرکت بهشهر، برخی را نگران کرده بود.
پایان همکاری به دلیل نگرانی از وضعیت سیاسی
حال با تصمیم اخیر صافولا مبنی بر خروج از ایران، این شرکت سعودی از دفتر مرکزی خود در تهران خارج شده است. یکی از دلایل احتمالی این تصمیم، نگرانیهای سعودیها از روی کار آمدن دوباره ترامپ در کاخ سفید است. اگرچه این تنها حدس و گمان است، اما احتمالاً این تصمیم به پیشبینی وضعیت دیپلماتیک آینده میان ایران و آمریکا مرتبط است.
شرکت ایرانی بهشهر، که همکار اصلی «صافولا» بود، تاریخچهای مفصل دارد. این شرکت پس از انقلاب مالکیت خود را به دولت واگذار کرد و پس از آن به بخش خصوصی منتقل شد. همکاری با عربستانیها از سال ۱۳۸۲ آغاز و در سال ۱۳۸۷ جدیتر شد. این شرکت بعدها وارد تولید مواد شوینده شد و بدون مشارکت «صافولا»، برندهایی مانند گلنار، سپید، گلی و شبنم را وارد بازار کرد.
جایگزین سعودیها چه کسی خواهد بود؟
با خروج سعودیها، هنوز مشخص نیست که چه کسی جای آنها را در شمال کشور خواهد گرفت. برخی گمانهزنیها حکایت از این دارند که گروه صنعتی مدلل، که از خاندانهای معروف بازرگانی است، خریدار سهام ۱۸۷ میلیون دلاری «صافولا بهشهر» باشد. این گروه صنعتی که در زمینه کشاورزی و صنایع غذایی فعال است، همچنین مالک کارخانههای سیمان و خوراک دام و طیور نیز میباشد.
نتیجهگیری
در نهایت، هرکه جایگزین سعودیها شود، باید بدانیم که با بودجه ۱۶ هزار میلیارد تومانی، این فرد یا گروه به یکی از بازیگران مهم بازار روغن کشور تبدیل خواهد شد.