احتمالاً شما هم اسم بیماری بواسیر را زیاد شنیده‌اید یا شاید شنیده باشید که در خانواده، اطرافیان، دوست و آشنا و یا حتی خودتان، کسی به این بیماری دچار شده باشد. اما شاید بهتر باشد برای شناخت دقیق این بیمار و راه‌های درمان آن ابتدا به خوبی با این بیماری آشنا شوید.

بواسیر چیست؟

بواسیر یا هموروئید یکی از بیماری های دستگاه گوارش است که باعث ایجاد زائده در قسمت خروجی مقعد می‌شود و معمولاً با درد و خارش همراه است. در بواسیر ورید‌های ناحیه تحتانی راست‌روده و مقعد متورم و بزرگ می‌شود و کشیدگی دیواره این عروق باعث تحریک می‌شود. توجه نمایید که هموروئید در زنان باردار شیوع بیشتری دارد. گاهی با افزایش سن احتمال ابتلا به هموروئید بیشتر می‌شود. گرچه هموروئید دردناک و ناخوشایند است، اما به‌راحتی قابل پیشگیری و درمان است.

به دلیل اینکه هموروئید با گذشت زمان بدتر می‌شود، پزشکان پیشنهاد می‌کنند که به محض ظاهر شدن باید درمان شود. گاهی اوقات برای درمان بواسیر به دارو و عمل جراحی نیاز است. البته گاهی نیز به عمل جراحی نیز نیست و تنها رعایت برخی موارد به بهبود نسبی آن کمک می‌کند.

زمانی که هموروئید ایجاد می‌شود مانند یک توپ گرد و سفت کوچک است که به آن غده بواسیر می‌گویند. فرق آن با آبسه این است که آبسه نرم و شل است و پاره می‌شود اما همورویید سفت است.

علت به‌وجود آمدن بواسیر

هرچند که انواعی از هموروئید مانند بواسیر پنهان، بواسیر پیشرفته، بواسیر طولانی مدت و بواسیر غیر خونی و خونی وجود دارد، اما در بیشتر موارد این بیماری به دلیل کشیده شدن یا تورم سیاهرگ‌های اطراف مقعد در اثر افزایش فشار در قسمت تحتانی راست روده ایجاد می‌گردد. این اتفاق می‌تواند در اثر زور زدن در هنگام اجابت مزاج یا نشستن طولانی در سرویس بهداشتی و یا بسیاری از دلایل دیگر ایجاد شود کهه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

به‌طور کلی، بواسیر می‌تواند در اثر افزایش فشار در راست روده تحتانی به دلایل زیر ایجاد شود:

• چاق بودن
• باردار بودن
• فشار آوردن به خود هنگام اجابت مزاج
• ابتلا به اسهال مزمن یا یبوست
• نشستن روی توالت به مدت طولانی
• داشتن رابطه جنسی مقعدی یا آنال
• داشتن رژیم غذایی کم فیبر
• بلند کردن مداوم وزنه‌های سنگین
• ژنتیک

علائم بواسیر چیست؟

علائم و نشانه‌های بواسیر معمولاً به نوع بواسیر بستگی دارند. هموروئید خارجی که معمولا زیر پوست اطراف مقعد بروز می‌کند، دارای علائم احساس خارش یا تحریک، درد یا ناراحتی، تورم وخونریزی در ناحیه مقعد است.

هموروئید داخلی که در داخل راست روده بروز می‌کند، قابل مشاهده نبوده و بندرت باعث ناراحتی می‌گردد. اما فشار یا تحریک هنگام دفع مدفوع می‌تواند باعث مشاهده علائمی مانند خونریزی و به رنگ قرمز روشن و گاهی درد و تحریک آن شود. اگر خون در بواسیر خارجی جمع شده و لخته (ترومبوز) ایجاد کند، می‌تواند منجر به هموروئید خونی یا ترومبوزه شود که دارای علائم درد شدید، تورم، التهاب و احساس یک توده سفت در نزدیکی مقعد خواهد بود.

نشانه‌های هموروئید اغلب عبارت‌اند از:

• خونریزی بدون درد (بواسیر حاد همراه با خونریزی)
• خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
• ناراحتی یا درد در همان ناحیه
• توده‌ها و تورم در ناحیه مقعد
• نشت‌کردن مدفوع

ممکن است این بیماری در مواردی به صورت بواسیر نوزاد اتفاق بیفتد. مهم‌ترین علائم آن در کودکان شامل موارد زیر است:

• تورم یا توده سفت در اطراف مقعد
• خون قرمز روشن روی مدفوع، دستمال توالت یا در کاسه توالت
• سوزش و درد در اطراف مقعد
• خارش و سوزش

روش تشخیص بواسیر

پزشک احتمالاً در مورد سابقه پزشکی فرد سؤال می‌کند و معاینه فیزیکی و سایر آزمایشات را برای بررسی اینکه نوع بواسیر چیست انجام خواهد داد. آنها ناحیه اطراف مقعد را برای هموروئید خارجی بررسی می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شود:

• توده ها
• پارگی های کوچک در مقعد
• هموروئید داخلی پرولاپس
• پوست خراش برداشته

آنها همچنین ممکن است یک معاینه رکتوم دیجیتال برای تشخیص هموروئید داخلی انجام دهند. این کار شامل معاینه دستی مقعد با استفاده از یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده برای بررسی خون، حساسیت و توده ها است.
اگر پزشک بواسیر داخلی را با معاینه رکتال دیجیتال پیدا نکرد، ممکن است از یک دستگاه کوچک به نام آنوسکوپ برای بررسی پوشش مقعد و مقعد استفاده کند. آنها ممکن است بتوانند بواسیر داخلی را به صورت برآمدگی از طریق دستگاه مشاهده کنند.

چگونه از بواسیر پیشگیری کنیم

قطعاً بهترین راه برای پیشگیری از بواسیر، نرم نگه داشتن بافت مدفوع برای خروج آسان آن است. برای جلوگیری از بروز بواسیر و کاهش علائم آن به نکات زیر توجه نمایید:

 غذاهای حاوی فیبر مصر کنید. بیشتر میوه، سبزیجات و غلات سبوس‌دار بخورید. با این کار مدفوع نرم شده و حجم آن بیشتر می‌شود و از کششی که می‌تواند باعث ایجاد بواسیر شود جلوگیری می‌گردد. شما باید روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف کنید.

مایعات فراوان بنوشید. هر روز شش تا هشت لیوان آب و مایعات دیگر (نه الکل) بنوشید تا بتوانید مدفوع را نرم نگه دارید.

مصرف مکمل‌های فیبر را در نظر بگیرید. مطالعات نشان داده است که مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم و متیل سلولز می‌توانند علائم کلی و خونریزی بواسیر را بهبود ببخشند.

اگر از مکمل‌های فیبر استفاده می‌کنید، روزانه حداقل هشت لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید. در غیر این صورت، مصرف آن‌ها می‌توانند باعث یبوست شده و شرایط شما را بدتر کنند.

درمان بواسیر

بواسیر بیماری کلافه کننده است. زیرا با خارش، سوزش و درد بخصوص در زمان دفع مدفوع همراه است. برای درمان این بیماری راه2ها مختلفی وجود دارد. اما باید توجه داشت بهترین راه برای درمان و کمک به این بیماری ورزش‌های سبک و تحرک مناسب، خوردن سبزیجات و فیبر و همچنین خوردن مقدار کافی آب و مایعات در روز است. در اکثر موارد، اقدامات ساده باعث کاهش علائم می‌شود، در حالی که هموروئید بدون درمان بهبود می‌یابد.

با این حال، ممکن است بعضی داروها و حتی عمل جراحی مورد نیاز باشد:

• درمان‌های خانگی: با استفاده از اقدامات زیر می‌توانید علائم را برطرف کنید، هرچند که هموروئید را از بین نمی‌برند.
• استفاده از کمپرسور آب سرد یا آیس پک‌ها: استفاده از آنا در ناحیه آسیب‌دیده به کاهش تورم کمک می‌کند.
• کرم و پمادهای موضعی: کرم‌ها و شیاف‌های حاوی هیدروکورتیزون را می‌توانید بدون نسخه تهیه نمایید. همچنین می‌توانید از پدهای حاوی نارون کوهی یا مواد بی‌حسی بر روی پوست خود استفاده کنید.
• استفاده از حمام نشیمن(سیتز) آب گرم: حمام نشیمن یا لگن بهداشتی بر روی توالت فرنگی قرار می‌گیرد که باعث از بین رفتن علائم سوختگی و خارش می‌شود. می‌توانید آنها را از داروخانه تهیه نمایید.
• استفاده از داروهای مسکن و ضد درد: داروهای ضددرد مانند آسپرین، ایبوبروفن و استامینوفن ممکن است باعث کاهش درد و ناراحتی شوند.
• استفاده از دستمال توالت مرطوب: دستمال توالت خشک می‌تواند مشکل را تشدید کند.
• داروها: اکثر داروهای مصرفی در هموروئید را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد که شامل پماد، پد و شیاف است. مواد فعال مانند هیدروکورتیزون و نارون کوهی جهت برطرف کردن خارش و درد شناخته شده هستند. در صورت بهبود نیافتن پس از یک هفته بعد از استفاده از داروها به پزشک خود مراجعه نمایید.

با توجه داشت که برای درمان زائده بواسیر، قرصی وجود ندارد. گاهی می‌توان برای تسکین درد از داروهای مسکن استفاده نمود. اگر یبوست باعث تشدید درد شده باشد، پزشک داروهای ملین تجویز خواهد کرد تا مدفوع نرم شده و راحت‌تر دفع شود.

همچنین مرسوم‌ترین اقدام غیر جراحی جهت برطرف کردن هموروئید استفاده از تکنیک لیگاسیون با بندهای الاستیک است. یک روش سرپایی برای درمان هموروئید داخلی است که در آن یک بند الاستیکی را در پایه وریدهای متورم جهت قطع جریان خون قرار می‌دهند و باعث کوچک شدن و از بین رفتن هموروئید می‌شود.

اسکلروتراپی یکی دیگر از روش‌ها است که در آن با تزریق یک محلول به درون هموروئید داخلی باعث ایجاد شکاف و قطع جریان خون هموروئید می‌شود. انعقاد درمانی (فوتوکوآگولاسیون مادون قرمز) و الکتروکواگولاسیون دو روش دیگر درمانی هستند.

از بین بردن همورئید با جراحی

هموروئیدکتومی عمل جراحی است که در آن هموروئید را به طور کامل بر می‌دارند. در صورت بیرون‌زدگی هموروئید این عمل شامل برگرداندن هموروئید به مکان اولیه نیز می‌شود. این روش‌ها تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و اکثر افراد می‌توانند در همان روز عمل جراحی مرخص شوند.

اما توجه داشته باشید که تنها درصورتی‌که روش‌های کم تهاجمی این زائده‌ها را از بین نبرند یا بواسیر خیلی بزرگ شده باشد، باید از روش جراحی استفاده کرد. در صد کمی از این بیماران نیاز به جراحی دارند. اگر هموروئیدها شدید یا عودکننده باشند، گزینه جراحی بهترین گزینه است.

عمل بواسیر با درد همراه است. بعد از عمل مقداری درد طبیعی است. پزشک برای کاهش درد داروهای مسکن تجویز می‌کند. اگر از روش هموروئیدوپکسی منگنه برای برداشتن زائده استفاده شود، درد بسیار کمتر شده و جراحی ساده‌تر می‌شود. البته باید توجه کنید که اصولاً زائده در ناحیه بد و پر میکروبی قرار دارد پس بعد از عمل باید مراقبت‌های ویژه2ای از فرد بیمار صورت گیرد.

روش موثر دیگر برای درمان بواسیر، لیزر است. این روش درد بسیار کمی دارد و به دوصورت انجام می‌گیرد. ممکن است پزشک از لیزر مادون‌قرمز که توان کمی دارد استفاده کند. گاهی هم لیزر پرتوان دی‌اکسیدکربن کاربرد دارد. برای درمان هموروئید خفیف می‌توان از لیزر مادون‌قرمز نیز استفاده نمود.

اگر درد خفیفی دارید، می‌توانید با روش‌های درمانی خانگی بواسیر مانند نشستن در آب گرم و استفاده از پماد و کرم موضعی یا ژل و صابون بواسیر، درد را تسکین دهید. اما اگر درد شدید است و می‌خواهید سریعاً آن را درمان نمایید، احتمالا پزشک از روش‌هایی مانند بستن نوار پلاستیکی یا جراحی استفاده خواهد کرد.

منبع: لایفاتک